ડાકોર : ખેડા, ગુજરાત
ડાકોરનો ઈતિહાસ
ડાકોર ભારતના ગુજરાત રાજ્યના ખેડા જિલ્લામાં આવેલું એક પ્રખ્યાત પવિત્ર યાત્રાધામ છે. ડાકોર મુખ્યત્વે શ્રી કૃષ્ણના મંદિર માટે પ્રસિદ્ધ છે, જેને ડાકોરના રણછોડરાય મહારાજના મંદિર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
ડાકોરનો ઈતિહાસ સદીઓ જૂનો છે અને ખાસ કરીને ભગવાન કૃષ્ણ સાથે જોડાયેલ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, ડાકોરનું મૂળ નામ ‘Dankpur’ હતું, જે બાદમાં ‘ડાકોર’ તરીકે પ્રચલિત થયું. અહીં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણના ભક્ત બહુમનસિંહ બારોટનું નિવાસ હતું, જેમણે ભગવાન કૃષ્ણની મૂર્તિનું સ્થાપન કર્યું હતું.
હવે ડાકોરનું રણછોડરાય મંદિર શ્રદ્ધાળુઓ માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. અહીં દર અષ્ઠમીના દિવસે અને મુખ્યત્વે હોળી, જન્માષ્ટમી, અને રંગપંચમી જેવા તહેવારો પર મોટી સંખ્યામાં યાત્રાળુઓ આવે છે.
ડાકોરનું રાજા રણછોડરાયનું મંદિર
ખેડા જિલ્લામાં આવેલા ડાકોરનું રાજા રણછોડરાયનું મંદિર ખૂબ પ્રખ્યાત છે. અહીં દ્વાપરયુગમાં ડંક ઋષિએ આશ્રમ બનાવેલો અને પોતાના તપથી ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કર્યા હતા. શંકર ભગવાને ડંક ઋષિને આશીર્વાદ આપ્યા હતા કે ભગવાન કૃષ્ણ અહીં આવશે અને પોતે પણ ડંકેશ્વર તરીકે લિંગ સ્વરૂપે અહીં બિરાજશે. ગોમતીના કિનારે આવેલું ડંકેશ્વર મહાદેવનું મંદિર આનો પુરાવો છે.
બોડાણા નામનો કૃષ્ણભક્ત નિયમિત રીતે દર્શન કરવા દ્વારકા જતો. એક દિવસ કૃષ્ણે બોડાણાને દર્શન આપીને કહ્યું કે, પોતે તેની સાથે ડાકોર આવશે. પૂજારીઓએ મંદિરને તાળાં મારી દીધા, પણ ભગવાન ન રોકાયા. રાતવાસા પછી સવારે કૃષ્ણ ભગવાને બોડાણાને જગાડવા માટે ત્યાં લીમડાની એક ડાળી પકડી, તો ભગવાનના સ્પર્શથી એ ડાળ મીઠી થઇ ગઇ. આજે ડાકોરમાં ભગવાનની એ જ મૂર્તિ છે, જે દ્વારકામાં હતી. ડાકોરના રણછોડરાય મંદિરમાં દર પૂનમે મેળો ભરાય છે. અનેક ભક્તો ચાલતા અહીં દર્શન કરવા આવે છે. અહીં કૃષ્ણ ભગવાનને પ્રિય એવાં માખણ, મિસરી, મગસનો પ્રસાદ ચડાવે છે. ગાયોને ચારો પણ ખવડાવે છે.
