શ્રી યશંવતભાઇ સહારે: પ્રાકૃતિક ખેતીના આદર્શ ઉપદેશક
પરિચય:
આજના જમાનામાં રાસાયણિક ખેતીના હકારાત્મક અને નકારાત્મક અસરોથી ખેડૂતો સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે, ત્યારે ડાંગ જિલ્લાના ભુપારાણી ગામના યશંવતભાઇ સહારેએ પ્રાકૃતિક ખેતી અપનાવીને નવું આદર્શ ઉદાહરણ પૂરું પાડ્યું છે. તેઓએ પ્રાકૃતિક ખેતીના પાંચ આધારસ્તંભોના આધારે ખેતી કરીને માત્ર જમીનનો ફળદ્રુપતા જ વધારી નહીં પણ પોતાની આવકને બમણી કરી અન્ય ખેડૂતો માટે પ્રેરણારૂપ બન્યા છે.
યશંવતભાઇ સહારેએની પ્રારંભિક સફર:
શ્રી યશંવતભાઇએ શરૂઆતમાં તેમના પૂર્વજોની પદ્ધતિઓથી ખેતી શરૂ કરી, પરંતુ રાસાયણિક ખાતર અને દવાઓના ઉપયોગથી જમીન પર નકારાત્મક અસર થતા તેમણે પ્રાકૃતિક ખેતી તરફ વળવાનો નિર્ણય કર્યો. તેમણે ડાંગ આત્મા પ્રોજેક્ટ હેઠળ તાલીમ લઇ પ્રાકૃતિક ખેતીના સિદ્ધાંતો શીખ્યા અને 2019થી આ પ્રથાને જળવાઈ રાખી છે.
પ્રાકૃતિક ખેતી માટેનું મોડેલ:
યશંવતભાઇએ પોતાની 2 હેક્ટર જમીનમાં પ્રાકૃતિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને વિવિધ પાકનું ઉત્પાદન શરૂ કર્યું છે:
અનાજ: ડાંગર, જુવાર, રાગી
શાકભાજી: મરચાં, ડુંગળી, લસણ
ફળપાક: આંબા, ચિકુ, ફણસ, પપૈયા
ઔષધિય પાક: મુશળી અને દેશી કંદ
તેમણે દેશી ગાયના ગોબર અને ગૌમૂત્ર પરથી તૈયાર કરેલા જીવામૃત અને ઘન જીવામૃતનો ઉપયોગ કરીને જમીનની ગુણવત્તા સુધારી છે.
ખેતીમાં નવીનતા:
યશંવતભાઇએ ખેતીમાં આ આધુનિક પદ્ધતિઓ અપનાવી છે:
1. ટપક સિંચાઈ: પાણીનો બચાવ થાય છે અને પાકને જરૂરી ભેજ મળે છે.
2. મલ્ચિંગ પદ્ધતિ: જમીનમાં ભેજ ટકાવી રાખવામાં મદદરૂપ છે.
3. બાયોકલ્ચરનો ઉપયોગ: જમીનને જીવંત અને પાકને પોષક બનાવે છે.
પ્રાકૃતિક ખેતીના લાભો:
ઉત્પાદકતામાં વધારો: પ્રાકૃતિક પદ્ધતિઓથી પાકની ગુણવત્તા સુધરી છે.
જમીનના આરોગ્યમાં સુધારો: જમીનમાં જીવાણુઓની સંખ્યા વધતા પ્રદૂષણ ઓછું થયું છે.
આવકમાં વૃદ્ધિ: મરચાં અને ફળપાકના મૂલ્યવર્ધનથી વધુ નફો થયો છે.
ખર્ચમાં ઘટાડો: રાસાયણિક ખાતર અને દવાઓના ખર્ચમાં બચત થઇ છે.
